Geguritan

                 
                 Geguritan

Geguritan inggih punika pupulan makudang - kudangan Pupuh sane ngawangun cerita. Wenten geguritan sane kawangun antuk asiki model Pupuh,umpami saking ngawit ngantos Puput geguritan punika pateh pupuhne umpamine nganggen Pupuh Gunadarma, geguritan sakadi asapunika kawastanin geguritan monometris.yening geguritan punika kawangun antuk  lintangan ring asiki  Pupuh umpamine kawangun antuk Kalih model Pupuh,tigang model Pupuh miwah selanturnyane kawastanin geguritan polimetris. Struktur geguritan mesaih ring struktur cerita sane mawangun  gancaran sakewanten geguritan langkungan madaging pada lingsa. Mangda Dagan antik ngrereh struktur geguritan , selanturnyane uratiang napi soroh struktur punika .ring geguritan miwah  gancaran pateh madaging struktur , struktur punika kapalih dados Kalih minakadine struktur instrinsik miwah ekstrinsik.unsur unsur intrinsik inggih punika unsur unsur sane Wenten ring sajeroning cerita.unsur ekstrinsik inggih punika unsur sane Wenten paiketane ring latar belakang Kairupan pengasihan murah sosial budaya pengawi.

  Unsur unsur instrinsik cerita sekadi :
 a). Tema
b). Alur cerita / plot
c). Tokoh cerita
d). Insiden
e). Latar utawi setting

  Lenan teken geguritan Wenten sekadi Pupuh ,Pupuh inggih punika ,sinalih tunggil karya sastra Bali tradisional sane kaiket antuk uger - uger ,pada lingsa.pupuh dados kaepah dados sepuluh ( 10 ) :

1). Pupuh ginada

Tatulad :
Sangkan apikin  masolah
Mangden iwange Tan nindhi
Becik patute margiang
Anggen gelar jroning idup
Satyane anggen penatas
Mangden ngilis
Nuncap kamoksan buana.

2). Pupuh ginanti


Tatulad :
Saking Tuhu nanah guru
Mituturin Cening Jani
Kaweruhe luir senjata
Ne dadi prabotansai
Ka anggen ngeruruh Merta
Sehenu Cening Urip


3). Pupuh sinom

Tatulad:
Yan Cening sayang ring raga
Anake malu tresnain
Wantah keto sasulurnya
De Cening iwang minehin
Anake Tan bina yukti
Sayang ngering raga patuh
Sami mengantebang  raga
Masuwuk ngeponin Urip
Sida durus
Lantur mangguh keraharjan


4). Pupuh semarandana

 Tatulad :
Peteng lemah sedih kingking
Megaleng galeng yeh mata
Rasa tonjatma ne Katon
Idupe kaliput lara
Beksane kalintang lintang
Bengang bengong Pati jlamut
Ngastawe ide hyang wenang

5). Pupuh Pucung

Tatulad :
Yan kapungkur saget Cening ngalih guru
Melahang medasang
Waspada hyang Apang pasti
Pangsa lacur
Ngojog guru mondong Loba


6). Pupuh pangkur

Tatulad :
Uduh Cening pianak bapa
Sade melid bapa mituturin Cening
Sekenang Cening mauruk
Ede lekig  masekolah
Wireh mula ditu genang
Mlajah meningkahang raga
Kawekas  mengamong Urip


7). Pupuh maskumambang

Tatulad :
Mas kumambang
Kumambang anggen ngastuti
Ring buk pada Ida
Ida sang hyang wagiswari
Mapinunas kerahayuwan


8). Pupuh mijil

Tatulad :
Hyang Yama raris masabda
Ratu sane ngawig ngawig Gumi
Ayu ulah ayu Panggih
Ala ulap ala kecap
I lubdaka Corah polih linggih ayu
Ratu nguwug awig jagat
Janten tulad damuh sami


9). Pupuh  durma

Tatulad :
Yaning suba jati Sida  lumaknas
 Pancasilane Utami
Bersih Tan kamalan
Tuara dot rekening upah
Tuhu jati Tan paperih
Sinah sida hyang Buda ngalingganin


10) Pupuh dangdang gula
 
Tatulad  :
Uduh ratu
Mas Mirah sang luwih sasi
Nyunar Galang
Kadi amertha
Penglukat runa
Boya saking tityang nyumbang
Kantos Wenten kasengsayan



Komentar